آسیب های ماهواره از منظر آیات و روایات

آسیب های ماهواره از منظر آیات و روایات

 

دراین مقاله کوتاه سعی بر آن شده که اهداف شبکه های ماهواره ای و نقشی که بر عهده دارند و همچنین بررسی آسیب‌های ماهواره اعم از آسیب‌های فردی، روحی روانی، خانوادگی، اجتماعی، دینی واعتقادی، و…با توجه به احادیث و آیات قرآن مورد بحث قرار گیرد.

دانلود pdfآسیب های ماهواره از نظر آیات و روایات

ماهواره، زنان و دختران

جنگ نرم و عملیات روانی به گزارش تازه؛ موج جدید شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در به دام انداختن طعمه‌های جدید آغاز شده است. موجی که بسیاری از آسیب‌شناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. کارشناسانی که می‌گویند مشاهده شبکه‌های ماهواره‌ای آثار نامطلوب فردی واجتماعی‌ بر روی شهروندان گذاشته است. چرا که اغلب برنامه‌های پخش شده در این رسانه‌ها در تضاد با ارزش‌های ایرانی – اسلامی و هنجار‌های عمومی جامعه و مروج فرهنگ و ارزش‌های سازندگان و گردانندگان این شبکه هاست. همچنین آنها معتقدند‌ اگر چه سبک زندگی تبلیغ شده در این برنامه‌ها مخاطبان عام را مدنظر دارد، اما هر برنامه به طور اختصاصی هم به پیام رسانی و الگوسازی برای مخاطبان خاص خود می‌پردازد. یکی از این گروه‌ها که اهمیت بسیاری برای گردانندگان این شبکه‌ها دارند، زنان جوان و دختران هستند که یکی از بیشترین مخاطبان این شبکه‌هارا تشکیل می‌دهند. این گروه از جهات مختلف می‌توانند دارای اهمیت باشند؛ چه از نظر اقتصادی – به‌دلیل خریداری اجناس تبلیغ شده در این شبکه‌ها – و چه از نظر فرهنگی با ترویج مد‌های ارائه شده. همین امر هم باعث می‌شود تا کار‌شناسان جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی نسبت به افزایش مخاطبان این شبکه‌ها و بخصوص افزایش مخاطب در بین گروه زنان و دختران ابراز نگرانی کنند.

زمانی که صحبت از برنامه‌های ماهواره‌ای و الگوپذیری زنان و دختران از آن به میان می‌آید، بیشتر نگاه‌ها متوجه نوع پوشش و مدهای مورد استفاده این قشر در انظارعمومی و سطح شهر می‌شود. یک مدرس آسیب‌شناسی اجتماعی در این مورد اظهار می‌کند: «زمانی که صحبت از شبکه‌های ماهواره‌ای و نقش آنها در به انحراف کشیدن جوانان می‌شود، باید این نکته را در خاطر داشت که دشمن بعد از اینکه نتوانست در جنگ نظامی بر ما پیروز شود با بهره جستن از تکنولوژی‌های نوین، از جمله ماهواره قصد دارد با شبیخون فرهنگی، نظام اسلامی را به چالش بکشد. از طرف دیگر زنان و دختران جوان، با دیدن فیلم‌ها و سریال‌های پخش شده از شبکه‌های ماهواره‌ای و بخصوص شبکه‌های فارسی زبان و با حس همذات‌پنداری با بازیگران و هنرپیشگان این فیلم‌ها، به تقلید از نوع پوشش و آرایش آنان، سعی در هرچه شبیه‌تر کردن خود با این افراد دارند.»

در همین زمینه به گزارش “تهران امروز″ دکتر مهیار گلرویی در باره تبعات این همذات پنداری با برنامه‌های ماهواره‌ای می‌گوید: «پوشش‌ها و مد‌های ناهنجاری که این دسته از افراد در جامعه و در انظار عمومی به کار می‌برند، در دراز مدت سبب ازبین رفتن کرامت و شرافت در میان افراد جامعه و برچیده شدن پرده‌های حیا در میان دختران و پسران می‌شود. امری که با گذشت چندین سال، باعث نمود انواع ناهنجاری‌ها اجتماعی از جمله افزایش فساد‌ و بالارفتن آمار طلاق ناشی از بدبینی همسران نسبت به یکدیگر می‌شود.» این استاد دانشگاه همچنین تصریح کرد: «اغلب سریال‌های به ظاهر خانوادگی این شبکه‌ها حاوی داستان‌هایی از عشق‌ها و روابط نامتعارفی است که بیننده را بعد از مدتی به طور غیر ارادی و ناخودآگاه وادار به همسان‌سازی با زندگی واقعی و شخصی‌اش می‌کند. امری که در جامعه‌ای مثل کشور ما بسیار ناپسند و خلاف عرف و اخلاق عمومی است. موضوعی که اگر گسترش بیشتری بیابد در سالیان نه چندان دور باعث بروز بیگانگی فرهنگی و شکاف فرهنگی در کشور خواهد شد.».

همچنین به غیر از این مبا حث مطرح شده درباره مضرات اجتماعی‌ که برنامه‌ها و سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای به همراه دارند، تبلیغات دارو‌ها و لوازم آرایشی در این شبکه‌ها هم زاویه دیگری از مضرات این شبکه‌ها برای مخاطبانشان و بخصوص زنان و دختران هستند. داروهای چاقی و لاغری، افزایش قد، ترک اعتیاد و همچنین انواع لوازم آرایشی وبهداشتی همه روزه در این شبکه‌ها با شدت هرچه تمام‌تر تبلیغ می‌شوند و مخاطبان را تشویق به مصرف می‌کنند. کالاهایی که به دلیل نداشتن نشانی فروشنده و اینکه تنها با یک شماره تلفن همراه شناخته می‌شوند و توسط پیک به خریدار تحویل داده می‌شوند و در صورت ایجاد مشکل برای مصرف کنندگان، قابل پیگیری قانونی نیستند. مشکلات و عوارض وخیمی که گاهی باعث بروز خسارات غیرقابل جبران به سلامت افراد مصرف کننده می‌زنند.

اما با در نظر گرفتن موارد بالا که تنها گوشه‌ای از مضرات استفاده از برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای، برای عموم مخاطبان و به طورخاص برای گروه زنان و دختران جوان که هدف این برنامه‌ها هستند، باید به این پرسش جواب داد که آیا تنها با پارازیت انداختن برروی امواج ماهواره‌ها یا با تخریب دیش‌های ماهواره، می‌توان از گسترش این ناهنجاری‌ها جلوگیری کرد یا باید به فکر راهکارهای دیگری بود؟ زیرا تجربه نشان داده است که راهکارهای ضربتی و قهری نه تنها نتیجه مطلوبی در پی ندارد بلکه باعث گسترش پنهانی هر پدیده‌ای خواهد شد. راهکارهایی مانند بالا بردن سطح سواد رسانه‌ای و فرهنگی افراد جامعه و البته بالا بردن سطح کیفی برنامه‌های صداوسیمای کشور تا به آن حد که قادر به رقابت با این کانال‌ها باشد.

دانلود پاورپوینت آسیب شناسی ماهواره

آسیب های فرهنگی و اجتماعی شبکه های ماهواره ای

در روزها و ماه های اخیر بحث پیرامون شبکه های ماهواره ای خارج از کشور، آسیب های اجتماعی- فرهنگی آن برای جامعه وراهکارهای مقابله با تاثیرات مخرب آن، از مسائل مهم و اساسی مورد بحث در میان اندیشمندان، سیاسیون و به خصوص مجریان نهادهای دولتی ذیربط بدل شده است.

 ابعاد و اثرات کوتاه مدت و دراز مدت ماهواره به عنوان یکی از فراگیرترین و موثرترین وسایل ارتباط جمعی، همیشه دارای اهمیت بوده اما با گذشت زمان و تغییرات اساسی در شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور و جهان، هرروز به این ضرورت افزوده می شود. اگر در گذشته فقط چند شبکه ماهواره ای فارسی زبان مانند بی بی سی یا صدای آمریکا با جهت گیری و اهداف سیاسی خاص و هدایت شده از سوی دولت های انگلیس و آمریکا وجود داشت؛ اما در چند سال اخیر شبکه های با اهداف کاملا متفاوت مانند من و تو1 و2، فارسی one،pmc و... بوجود آمده اند و در مدت زمان بسیار محدود مخاطبان بسیاری در بین مردم وبه ویژه کانون های خانوادگی به خود اختصاص داده اند.

بنابراین جنگ نرم رسانه ای بر ضد جامعه ایرانی در ظاهر و محتوا گسترده تر شده و ابعاد بسیار وسیعی پیدا کرده است. شبکه های کمتر سیاسی جدید بیشتر به مسائل فرهنگی - اجتماعی تکیه کرده و خانواده و روابط انسانی به عنوان بزرگترین سرمایه جامعه را هدف قرار داده اند. به عنوان مثال برخی از شبکه های ذکر شده با پخش فیلم و سریال های شبانه روزی اهداف زیر را دنبال می کنند:

- ترویج خانواده های بی سامان و لجام گسیخته در مقابل ساختار سنتی خانواده

- ترویج و عادی جلوه دادن خیانت زن به همسرر و البته شوهر به زن

- بی اهمیت جلوه دادن احترام به والدین

- عادی جلوه دادن رابطه جنسی دختر و پسر قبل از ازدواج تا حد باردار شدن دختر خانواده

- هویت زدایی از مفهوم خانواده به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی مستقل و مؤثر

- عادی جلوه دادن سقط جنین برای دختران قبل از ازدواج به عنوان راه حلی طبیعی برای رفع دلهره های احتمالی در روابط جنسی دختر و پسر

- تعصب زدایی از کانون خانواده و ترویج بی تفاوتی نسبت به حریم خانواده

- ترویج مفهوم زندگی با دیگران به جای ازدواج ( جالب است بدانیم این مفهوم سالهاست در برخی تولیدات روتین تلویزیونی خودمان هم تبلیغ می شود).

- ترویج فمینیسم و کم رنگ کردن نقش مرد در جامعه در حد کسی که تنها جهت رفع نیازهای جنسی زن خلق شده است!

- مخدوش نمودن رابطه فرزندان پسر و دختر در خانواده

- افزایش تأثیر پذیری جنسی و خشونت در جوانان و نوجوانان بخصوص از طریق پخش موزیک ویدئوهای خاص

- پی ریزی و ایجاد آمادگی ذهنی تفکر شیطان پرستی در نوجوانان و جوانان

درمورد بحث ماهواره، چند سوال اساسی وجود دارد: شبکه های ماهواره ای فرصت هستند یا تهدید؟ بایستی از آنها استفاده کرد یا استفاده آز آنها غیر قانونی است و باید ممانعت به عمل آید؟در عصر ارتباطات و دهکده جهانی بهترین روش مقابله و مواجهه با ماهواره و پیامدهای آن چیست؟

سوال و بحث اساسی این است که با وجود ممنوعیت قانونی وجود و استفاده از ماهواره در جامعه ایران، در حال حاضر شبکه های ماهواره ای حده اقل در تهران و کلان شهرها، با استقبال بسیار زیادی مواجه شده و استفاده از آن روز به روز بیشتر می شود ؛بطوریکه مسولان و سازمانهای مسئول را به فکر چاره اندیشی برای حل مشکل انداخته است. مثبت یا منفی بودن اهداف و کارکرد های شبکه های ماهواره ای و بودن یا نبودن آنها خود موضوع مفصلی است اما در حال حاضر و در جامعه ایران براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در 23 بهمن ماه 1373، ورود، تولید، نصب، نگهداری و استفاده از تجهیزات ماهواره ای ممنوع است. اگر بپذیریم که ماهواره تهدیدی کاملا جدی و ابزارجدیدی است که دشمنان و استکبار جهانی با اهداف دقیق ، برنامه ریزی و هزینه های میلیونی، برای آسیب زدن بر بنیان های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه ما طراحی کرده اند؛ بهترین راهکار و روش مقابله با آن کدام است. تاکنون راه حل عملی برای این معضل صورت نگرفته و در حد پیشنهاد راه هایی ارائه شده است .

در سال های گذشته و حتی در چند روز اخیر اخبار مختلفی از سوی نهاد های انتظامی و دیگر سازمان های ذیربط مبنی بر جمع آوری ماهواره ها مطرح شده است.به جز جمع آوری، وضع جرائم سنگین و مجازات های دیگر مهمترین پیشنهاد و تنها راهکار عملی شده به صورت ناقص و گهگاه در سالیان گذشته بوده است که به اعتقاد نگارنده این بدترین و ناکارامد ترین روش مواجهه با این پدیده است که به جز دامن زدن به نارضایتی بخشی از مردم وبدبین کردن آنها به نظام و ترغیب بیشتر جامعه به برنامه ها و شبکه های ماهواره ای کارکرد دیگری نخواهد داشت. این بدان معنا نیست که بحث آسیب شناسی ماهواره ، ابعاد و راهکارهای مقابله با آن را رها سازیم و بالعکس از ضرورت پرداختن علمی و غیر احساسی و کارشناسانه با این پدیده بسیار حساس و جدی حکایت دارد.

قبل از پرداختن به هر بحثی بایستی به این سوال پاسخ داد که چرا شبکه های ماهواره ای خارجی با چنین استقبالی مواجه شده اند و از سویی شبکه های ملی داخلی اینقدردر موضع انفعال و ضعف قرار گرفته اند. با تشکیل گرو ههای کارشناسی از رشته های علمی مرتبط با موضوع نقاط ضعف و قوت و ابعاد مختلف موضوع را بررسی و برای حل آن چاره اندیشی نماییم. چرا برنامه نود به عنوان یک برنامه ورزشی با زمان پخش در ساعت 5/11 بیش از5 میلیون مخاطب دارد؟

پیشنهادات و راهکارهای عملی

1- برنامه سازی می بایست بر اساس نیاز مخاطب جامعه باشد، در رسانه های معتبر دنیا قضاوت پیام بعهده مخاطب است، در حالیکه در رسانه ملی پیام به شدت سانسور شده است، با رفع این مساله در حد معقول مخاطبان افزایش پیدا خواهند کرد.

2- بایستی مجوز فعالیت شبکه های خصوصی برای ایجاد رقابت و افزایش مخاطب صادر شود.

رقابت در عرصه رسانه باعث کشش و گرایش مخاطب به رسانه می شود، چنانچه صدا و سیما فرهنگ رسانه های برون مرزی را مغایر با اصول جامعه می داند باید به تولید فرهنگ در برنامه های خود بپردازد، طبیعتا زمانی که این تولید وجود ندارد تهاجم فرهنگ این رسانه ها روز به روز افزایش پیدا خواهد کرد .

بنابراین عواملی همچون، محیط بسته، رقابتی نبودن، عمل نکردن براساس نیاز مخاطب، دروازه بانی یک طرفه پیام، آزاد نگذاشتن ذهن مخاطب در انتخاب، قطره چکانی اطلاعات به مخاطب، باعث روی آوردن مخاطبان به سوی رسانه ها و شبکه های برون مرزی و عدم استقبال از شبکه های داخلی می شود.(مصاحبه با دکتر محمد احمدی استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات).

بدیهی است در مقابل هجوم فرهنگی باید مقابله فرهنگی صورت گیرد. برنامه سازان فرهنگی و هنری و سازمان هایی مانند صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، سازمان های تبلیغات اسلامی ، نظام آموزش و پرورش ، نظام آموزش عالی و دیگر ارگان های دولتی باید در بخش غنی سازی و سالم سازی فرهنگ سرمایه گذاری کنند .در مقابل تهاجم فرهنگی باید فعالیت ، برنامه سازی ،تفریحات سالم و امکانات کافی ایجاد شود . چرا که منع و مقابله تنها راه مقابله نیست.

ماهواره و مضرات آن بر نسل جوان

ماهواره و مضرات آن بر نسل جوان محض ورود به خانه کنترل تلویزیون را به دست می گیرد ، طبق عادت همیشگی کانالهای تلویزیونی را مرتب عوض می کند ، گویی هیچ کدام عطش بی پایان او را فرو نمی نشاند ، با روشن کردن ماهواره برنامه های مطلوب خود را در شبکه های های خارجی جستجو می کند ... ساعتها بدون اینکه گذشت زمان را حس کند در دنیایی بیگانه غوطه می خورد تا فردا شب و تکراری دیگر ... امروزه جوانان زمان زیادی از شبانه روز را به تماشای برنامه های "ماهواره" اختصاص می دهند و همین امر عاملی در سستی نظام اکثر خانواده های ایرانی شده است . برخی کارشناسان معتقدند امروزه جوانان وسایل ارتباط جمعی ساده همانند تلویزیون و یا ویدئو را جوابگوی نیازهای خود نمی دانند به همین علت همیشه به دنبال راهی هستند که از طرق مختلف با دنیای بیرون خود ارتباط پیدا کنند . با وجود اینکه هنوز برخی خانواده های ایرانی مخالف ورود ماهواره به خانه های خود هستند اما در این میان والدینی هم هستند که خود عامل تشویق فرزندان برای تماشای برنامه های ماهواره می شوند . برنامه های رادیو تلویزیون متنوع شود جوان 22 ساله ای می گوید: سریال ها و برنامه های علمی ، ورزشی که از تلویزیون داخلی پخش می شود مورد پسند جوانان ایرانی نیست و کمتر جوانان تمایلی برای دیدن این برنامه ها دارند و سعی می کنند بیشتر اوقات خود را از طریق برنامه های ماهواره ای پر کنند . اما جوان 30 ساله ای که تمایل چندانی به دیدن برنامه های ماهواره ای ندارد ، می گوید : اکثر برنامه های ماهواره ای بر خلاف اصول و عقاید دینی کشور ما است و با شرایط فرهنگی کشور ما منافات دارد . وی می گوید : برنامه های ماهواره ای توام با فراهم کردن زمینه مفاسد اخلاقی و اجتماعی در جامعه است و بیشتر از آنکه برای نسل امروز و به طور کلی مردم مفید باشد خطرناک و مضر است. راهی برای پر کردن اوقات فراغت 26 ساله دانشجو یی در این زمینه می گوید : مسوولان توجه به برنامه های فرهنگی و تفریحی جوانان در کشور نمی کنند به همین دلیل اکثر جوانان مجبورند با دیدن برنامه های ماهواره ای و استفاده از اینترنت بیشتر ساعات اوقات فراغت خود پر کنند . وی یکی از عوامل تمایل جوانان در استفاده از ماهواره را دستیابی به اخبار روز دنیا می داند و می افزاید : جدیدترین و تازه ترین اخبار روز دنیا را می توان از طریق ماهواره دریافت کرد و این امر خود عاملی می شود تا بسیاری از مردم و به خصوص جوانان تمایل بیشتری به دیدن برنامه های ماهواره پیدا کنند . اصلاح فرهنگ استفاده از ماهواره ؛ تنها راه حل جوان 20 ساله معتقد است : باید در بین مردم با ایجاد فرهنگ سازی مناسب زمینه ورود ماهواره را به خانه ها فراهم کنیم و تا زمانی که این فرهنگ سازی در جامعه ایجاد نشود استفاده از ماهواره به طور حتم برای مردم مضر وخطرناک خواهد بود . وی خاطر نشان می کند : مسوولان باید بدانند جمع آوری ماهواره و محدود کردن اینترنت در شرایط کنونی در جامعه نمی تواند چاره کار باشد ، بلکه باید با فرهنگ سازی خانواده ها را به پیامدهای استفاده بی حد و مرز جوانان و نوجوانان از ماهواره آگاه کرد . شبکه تلویزیونی جوان ایجاد شود یک آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی دراین زمینه می گوید : با وجود اینکه برنامه های ماهواره ای دارای محتوای علمی و آموزنده نیز هستند اما امروزه اکثر جوانان ماهواره را برای استفاده از برنامه های علمی آن انتخاب نمی کنند و بیشتر تمایل به دیدن برنامه های دارند که آن را در برنامه های داخل کشور نمی یابند . امروزه مسوولان توجهی به برنامه های تفریحی و علمی جوانان نمی کنند و همین امر عاملی شده تا اکثر جوانان برای تفریح و پر کردن اوقات فراغت خود به تماشای برنامه های ماهواره ای بپردازند . توجه به برنامه های هنری و مورد علاقه جوانان در کشور می تواند تا حد بسیاری جوانان را از برنامه های نا مناسب ماهواره دور کند اما متاسفانه در این خصوص فکر اساسی نمی شود. جوانان امروز تمایلی بسیاری به موسیقی دارند بنابراین یکی از راه کارهای مناسب برای دور کرن جوانان از برنامه های نامناسب ماهواره اختصاص دادن یک شبکه موسیقی برای جوانان است تا بتوانیم تا حدودی از فساد اخلاقی و اجتماعی که ممکن است با دیدن برنامه های ماهواره گرفتار آن شوند جلوگیری کنیم . 14 تا 20 ساله ها ، بیشترین بینندگان برنامه های ماهواره ای تفریحات جوانان در کشور ما بر اساس سلیقه های شخصی طرح ریزی می شود در حالی که اگر در این مورد علایق جوانان مد نظر قرار گیرد ، آنها تمایل کمتری نسبت به استفاده از برنامه های ماهواره ای پیدا می کنند . سنین بین 14 تا 22 سال تمایل بیشتری به تماشای برنامه های ماهواره ای دارند ، با توجه اینکه این قشر تمایل بیشتری در استفاده از برنامه های ماهواره ای دارند ، این افراد بیشتر در معرض اختلالات روانی ناشی از تماشای این برنامه ها قرار دارند . برنامه های ماهواره ای با وجود اینکه می تواند از لحاظ روحی و روانی برای جوانان مضر واقع شود اما استفاده درست از برنامه های علمی آن نیز می تواند برای جوانان مفید واقع شود و تنها نباید به طور یک سویه از مضرات آن سخن گفت . استفاده مخفیانه جوانان از ماهواره مدیر گروه آموزشی دانشگاه بهزیستی و توانبخشی نیز در این زمینه می گوید: تفاوتی که میان فرهنگ و عقاید جامعه ایرانی با فرهنگ بیگانه وجود دارد باعث شده تا صرف نظر از مسائل علمی و ورزشی دیدن برنامه های ماهواره ای باعث تاثیرات سوء اجتماعی در بین جوانان ایرانی شود . نباید خانواده ها به گونه ای برخورد کنند که جوانان به طور مخفیانه و دور از چشم دوستان و خانواده خود به دیدن برنامه های ماهواره بپردازند . وی در خصوص تاثیرات روانی تماشای ماهواره بر روی اخلاق جوانان می افزاید : تاثیرات روحی و روانی که ماهواره می تواند بر شخصیت جوانان بگذارد بسیار وسیع است و حتی در برخی مواقع آنان را چنان تحت تاثیر قرار می دهد که امید خود را از ادامه زندگی از دست می دهند و به لحاظ عاطفی از خانواده دور می شوند . محدود کردن و جمع آوری ماهواره در حال حاضر شاید رغبت استفاده از آن را میان و مردم و به خصوص جوانان تشدید کند و آنها سعی کنند تحت هر شرایطی به این وسیله دست پیدا کنند ، به گونه ای که خانواده ها نتوانند جوانان خود را از دیدن برنامه های ماهواره ای منع کنند ، بنا براین خانواده ها باید در وهله اول خودشان به آثار مخرب برنامه های غیر اخلاقی آگاه شوند و سپس با برخورد منطقی آنها را مجاب کنند که دیدن این گونه برنامه ها برای آنها مضر است . مساله مهم دیگر این است که والدین اکنون به دلایل زیاد حضور کمرنگی در خانه دارند و اکثر پدران و مادران وقت کمتری را در کنار فرزندانشان می گذرانند ، همین امر موجب می شود بچه ها ساعات زیادی را در خانه تنها باشند و هر کاری که دوست دارند ، انجام دهند . گرچه گذران زندگی و کسب در آمد برای ایجاد رفاه و معیشت خانواده اهمیت دارد ، اما خانواده ها باید بدانند توجه معنوی به فرزندان اولویت بیشتری دارند و نباید این مساله به هیچ وجه تحت الشعاع مسائل مادی قرار بگیرد . میتوان ساعات بیشتری را در کنار بچه ها بود ، انها را به گردش برد و در واقع با حضور بیشتر بر رفتار آنها نظارت کرد .